برای تامین کیفیت هوای داخل استخرها چه باید کرد؟
در استخرها به دلیل محیط بسیار مرطوب، باید تامین چهار عامل شامل: رطوبت نسبی، دمای هوا، دمای آب استخر و کیفیت هوای داخل؛مد نظر قرار گیرد.
از میان عوامل ذکر شده، رطوبت نسبی بیش از سایر عوامل مشکل ساز و مهم است، چراکه بالا بودن رطوبت نسبی هوا نه تنها شرایط آسایش و سلامت شناگران را از بین می برد، بلکه در درازمدت صدمات جبران ناپذیری را به سازه ساختمان و تجهیزات موجود در آن وارد میکند.
محیط استخرهای سرپوشیده دقیقا همانند تمامی محیط های بسته ساختمان باید از نظر شرایط آسایش حرارتی ، سلامت و کیفیت هوای داخل در محدوده مطلوبی قرار داشته باشد.
در استخرها، تنظیم شرایط هوای داخل به منظور افزایش طول عمر تجهیزات و محافظت از سازه ساختمان در برابر هوای مرطوب استخر نیز دارای اهمیت است. به طوری که در صورت عدم توجه به این مساله، بخار آب بر روی دیوارها، پنجر ه ها و سقف استخر تقطیر می شود و در درازمدت به سازه ساختمان و تجهیزات موجود در آن آسیب می رساند. علاوه بر آن، محیط گرم و مرطوب استخرهای سرپوشیده شرایط بسیار مناسبی را برای رشد قار چ ها و باکتری ها فراهم می آورد و در صورت عدم توجه به وضعیت محیط داخل استخر، سلامت شناگران به خطر می افتد.تامین کیفیت هوای داخل در استخرها بیش از آن که از دیدگاه تامین شرایط آسایش شناگران مهم باشد، از دیدگاه حفظ سلامت آنان دارای اهمیت است.
در بحث تبرید تهویه مطبوع استخرها درست همانند تمامی مکان های محبوس، برای تامین شرایط مطلوب هوای داخل سالن چهار عامل دمای هوا، رطوبت نسبی هوا، جریان هوا و کیفیت هوای سالن باید در محدوده مطلوبی باشد.
ملاحظاتی که باید برای طراحی سیستم تهویه مطبوع استخرهای سرپوشیده مورد توجه قرار گیرد را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد :
- طراحی کانال و محل قرارگیری دریچه های توزیع هوا
- گرمایش هوای استخر
- کنترل رطوبت فضای داخل
- چگونگی توزیع هوا در فضای داخل استخر
- تعیین نرخ تهویه مورد نیاز به منظور تامین کیفیت مناسب هوای داخل
- کنترل رطوبت در استخرها
بنابراین هدف نهایی طراح باید تامین شرایط زیر باشد:
- کنترل رطوبت نسبی
- شرایط آسایش شناگران و تامین محیطی سالم برای آ نها
- کنترل تقطیر بخار آب در داخل استخر
- تامین کیفیت مطلوب هوای داخل
محاسبه بار استخرها:
محاسبه بار نهان درا ستخرها نیز دقیقا مانند سایر ساختمان ها می باشد. به طو رکلی، در استخرها سه منبع برای تولید رطوبت وجود دارد:
- بار نهان هوای خارج که برای تبرید تهویه استخر مورد استفاده قرار میگیرد
- بار نهان داخلی ناشی از تبخیر آب استخر
- بار نهان ناشی از حضور شناگران
بار نهان هوای خارج:
استفاده از هوای خارج برای تامین کیفیت مطلوب در فضای داخل استخر امری اجتناب ناپذیر است. اما مساله ای که وجود دارد آن است که تاثیر تبرید تهویه هوای خارج بر شرایط داخل استخرها با تغییرات فصلی آب و هوا دچار تغییر می شود.
استفاده از هوای خارج در روزهای گرم تابستان موجب افزایش رطوبت محیط و در روزهای سرد زمستان موجب کاهش رطوبت محیط می شود. بنابراین به منظور دستیابی به شرایط مطلوب در تمامی فصول سال لازم است محاسبات بر مبنای شرایط طراحی در فصل تابستان انجام شود.
بار نهان داخلی:
بار نهان داخلی در استخرها در نتیجه تبخیر آب از کاسه استخر و محیط های مرطوب پیرامون آن ایجاد می شود.
شرایط استخرها به گونه ای است که بار نهان داخلی بخش عمد ه ای از بار نهان کل را به خود اختصاص می دهد. میزان موثر بودن کنترل رطوبت بر وضعیت کلی استخرها تا حد زیادی به ارزیابی صحیح نرخ تبخیر آب در استخر بستگی خواهد داشت.
برای محاسبه نرخ تبخیر آب در استخرها، عوامل زیر باید در نظر گرفته شود:
- دمای آب استخر: با کاهش دمای هوای استخر نسبت به دمای آب، نرخ تبخیر آب به میزان چشمگیری افزایش پیدا میکند به منظور کاهش نرخ تبخیر، دمای هوا باید به اندازه (۲−۴ºF) – ( ۱−۲ºC ) بالاتر از دمای آب باشد
- سطح آزاد آب استخر: هرچه سطح استخر بیشتر باشد، نرخ تبخیر آب نیز به همان نسبت بیشتر است.
- رطوبت نسبی هوای داخل: محدوده مطلوب رطوبت نسبی برای اکثر استخرها بین 50 تا 60 درصد است. به عنوان یک قاعده کلی، رطوبت نسبی استخر باید به انداز ه ای کاهش داده شود که از تقطیر بخار آب موجود در هوا بر روی در ها و پنجره ها جلوگیری شود.
- دمای هوای استخر: به منظور کاهش نرخ تبخیر آب استخر و جلوگیری از القای احساس سرما در بدن افراد حاضر در استخر ، دمای هوا در استخرهای عمومی باید به اندازه ۲- سانتی گراد بالاتر از دمای آب نگه داشته شود. در این حالت نیز دمای هوا نباید از محدوده آسایش افراد تقریبا ۳۰ درجه سانتی گراد تجاوز کند.
- جریان هوای روی سطح آب: یکی از عواملی که نرخ تبخیر آب استخر را تحت تاثیر قرار می دهد، در استخرهای سرباز سرعت باد و در استخرهای سرپوشیده جریان هوایی است که از سطح آب استخر عبور می کند. با کاهش جریان هوایی که مستقیما از روی سطح آب عبور می کند، سرعت تبخیر آب نیز کاهش پیدا می کند.
- میزان تلاطم آب و ضریب فعالیت شناگران: با افزایش میزان فعالیت شناگران در داخل استخر، تلاطم سطح آب و سرعت تبخیر آن بیشتر می شود.
از میان عوامل یاد شده، پنج عامل اول کاملا مشخص و قابل تعیین هستند و این طراح است که باید پس از مشورت با کارفرما، محدوده مورد نیاز برای هر یک را تعیین کند. این عوامل در واقع مبنای محاسبه نرخ تبخیر آب مبنا به شمار می روند.
منظور از نرخ تبخیر آب مبنا ، سرعت تبخیر آب استخر در مواقعی است که شناگران در آن حضور ندارند.
به استثنای استخرهای قهرمانی با جایگاه مخصوص تماشاگران، در سایر استخرها به ندرت برای سرد کردن فضای داخل از سیستمهای سرمایش هوا استفاده می شود.
در تمامی استخرهای سرپوشیده، رطوبت نسبی به دو دلیل زیر در محدوده 50 تا 60 درصد نگه داشته و معمولا به زیر پنجاه درصد کاهش داده نمی شود.
۱ – صرف نظر از سایر عوامل، در استخرها به دلیل تبخیر دایمی آب از کاسه استخر و شرایط بسیار مرطوب داخل، کاهش رطوبت نسبی فضای داخل به زیر 40 درصد مستلزم صرف هزینه بسیار زیادی است. د رحالی که رطوبت نسبی بالای پنجاه درصد با صرف هزینه ای منطقی و قابل قبول امکان پذیر است.
۲ – در رطوبت نسبی کمتر از پنجاه درصد، به دلیل تبخیر سریع آب از روی پوست، شناگرانی که از آب خارج می شوند احساس سرمای ناخوشایندی می کنند.
برای افرادی که در داخل استخر شنا میکنند، رطوبت نسبی 50 تا 60 درصد بیشترین آسایش را به همراه خواهد داشت .
پس از محاسبه مقدار بار نهان، برای دستیابی به شرایط پایدار و مطبوع در محیط داخل، لازم است رطوبت تولید شده با همان سرعت از فضای داخل تخلیه شود. بنابراین اولین گام در طراحی سیستم تهویه مطبوع استخرها، محاسبه بار نهان مجموعه است.
