آیا از مضرات استفاده نادرست از سونا و جکوزی آگاه هستید؟
امروزه استفاده استخرها بسیار گسترده شده است و در کنار آن استفاده از سونا و جکوزی نیز خالی از لطف نیست.اما اخیرا سوالات ضد و نقیضی برای افراد به وجود آمده است که آیا سونا و جکوزی و یا حتی حوضچه ی آب سرد برای افراد مضر است یا مفید؟؟
آیا حوضچه ی آب سرد باعث جوانی پوست می شود؟!
یا در مقابل آن جکوزی موجب پیری پوست می گردد ؟
در ادامه دکتر خلیل صداقت پیشه به تک تک این سوالات پاسخ می دهد:
افرادی که پوست شان چرب است توصیه می شود به سونای خشک بروند و افرادی که پوست خشک دارند توصیه می شود به سونای خشک نروند زیرا پوست شان را خشک تر می کنند این ها باید به جای سونای خشک به سونای مرطوب یا همان سونای بخار بروند.
در سونای خشک چربی اضافی پوست دفع می گردد اما کسانی که پوست خشک دارند پوستشان خشک تر شده و همین امر باعث خارش و چروکیده شدن پوست گردد.
همچنین این افراد بهتر است زمان خیلی کوتاهی از جکوزی استفاد ه کنند و بلافاصله پس از بیرون آمدن از آن، کل بد ن خود را با لوسیون چرب کنند . به طور کلی مد ت زمان قرار گرفتن د ر این محیط ها نباید خیلی طولانی باشد ؛ ۵ تا ۱۰ د قیقه کفایت می کند.
در ادامه مطالبی نکاتی را که در استفاده از سونا و جکوزی از نظر متخصصین و پزشکان مجرب باید رعایت شوند را بررسی می کنیم.
این موارد را در استفاده از سونا و جکوزی حتما،در نظر بگیرید:
حتما با دمپایی به سونا بروید
احتمال انتقال بیماری های پوستی به خصوص زگیل کف پا د ر محیط استخر، سونا و جکوزی بسیار زیاد است بنابراین توصیه می شود افراد حتما از دمپایی شخصی استفاد ه کنند . د مپایی های عمومی موجود د ر استخر می توانند شما را د ر خطر انتقال قارچ و زگیل قرار دهند . علاوه براین توصیه می شود حتما بعد از بیرون آمدن از آب، د وش بگیرید و لابه لای انگشتان خود را به خوبی با آب و صابون یا شامپو بشویید زیرا شست و شو باعث می شود خیلی از آلودگی های موجود د ر آب استخر و جکوزی از روی پوست پاک شوند، اما اگر آلودگی د رون پوست مستقر شود دیگر نمی توان آن را با شست و شو از بدن بیرون کرد .
خانم های باردار استفاده نکنند
دکتر اشرف السادات جمال، متخصص زنان و زایمان، فوق تخصص پریناتولوژی(حاملگی پرخطر)، د انشیار د انشگاه علوم پزشکی تهران: استفاده از سونا و جکوزی در دوران حاملگی مجاز نیست زیرا بالا رفتن حرارت بدن مادر می تواند به جنین آسیب برساند. درحقیقت قرار گرفتن در این وضعیت در سه ماهه اول می تواند باعث نقص های جنینی شود . همچنین در سه ماهه دوم و سوم می تواند باعث زایمان زودرس و عفونت شود . اما کسانی که باردار نیستند معمولا مشکلی پیدا نخواهند کرد ؛ البته امکان انتقال عفونت های زنانه از طریق محیط استخر و سونا وجود د ارد که میزان آن ناچیز است.
کاهش درد های مزمن با استفاده از سونا و جکوزی
د کتر فتانه اکبری، متخصص طب فیزیکی و توان بخشی: گرما می تواند فواید زیاد ی برای بدن داشته باشد ؛ به خصوص برای د رد ها و گرفتگی های مفصلی و عضلانی. د رواقع گرما گردش خون را افزایش می دهد و باعث شست وشو و خروج مواد زائد که تولید کننده درد هستند می شود.
گرما همچنین روی گیرنده های درد تاثیر می گذارد و آستانه تحمل درد را بالا می برد . در بعضی موارد در درد های مفصلی و عضلانی هم نقش درمان کننده دارد؛یعنی باعث می شود التهاب کاهش پید ا کند . بنابراین استفاد ه از سونا و جکوزی می تواند برای این درد ها مفید باشد . البته این موضوع فقط د رمورد درد های مزمن صدق می کند و درد های حاد با گرما بد تر می شوند .
جکوزی قدرت عضلات را کم نمی کند
وقتی فرد در محیط گرم قرار می گیرد عروق مرکزی اش تنگ و عروق محیطی بدنش گشاد می شوند و گردش خون در عضلاتش افزایش پید ا می کنند . به عبارتی گردش خون در ارگان های مرکزی ازجمله احشای د اخل شکم و ریه ها کاهش پیدا کرده و د ر ارگان های سطحی تر مثل عضلات و پوست بالا می رود . لازم به ذکر است که گرما باعث شل شدن عضلات می شود اما قدرت عضله را کم نمی کند و باعث ناتوانی آن نمی شود ، بلکه باعث کاهش احساس گرفتگی و کوفتگی می شود . جکوزی علاوه بر داشتن خاصیت گرمادهی، ویژگی ماساژدهی نیز دارد بنابراین بیشتر از سونا گردش خون را در عضله بالا می برد .
بیماران قلبی مراقب باشند!
افزایش گردش خون به دنبال استفاده از سونا و جکوزی یا حوضچه آب سرد ، فشار اضافه ای روی سیستم قلبی عروقی وارد می کند و افراد ی که مشکلات قلبی، عروقی و نارسایی های قلبی دارند ممکن است نتوانند این مسئله را تحمل کنند . بنابراین این افراد باید حتما با تایید متخصص قلب و متخصص د اخلی از این امکانات استفاده کنند ، اما افراد جوان و کسانی که قلب سالمی دارند مشکلی نخواهند د اشت و می توانند بسته به تحمل شان برای حد ود ۱۰ تا ۱۵ د قیقه در گرما و سپس یک تا سه د قیقه در سرما قرار بگیرند و بعد د وباره این کار را تکرار کنند .
اگر افت فشار خون دارید احتیاط کنید!
دکتر آتوسا مصطفوی، متخصص قلب و عروق عضو هیات علمی د انشگاه علوم پزشکی تهران: تفاوت ناگهانی دمای بدن د ر افرادی که مشکل زمینه ای و بیماری قلبی دارند می تواند روی انقباض و انبساط عروق تاثیر بگذارد و مشکل ایجاد کند ، بنابراین استفاده از حوضچه آب سرد بلافاصله بعد از سونا و جکوزی برای کسانی که افت فشار خون یا مشکلات و گرفتگی های عروق کرونر یا بیماری های مادرزادی قلبی همراه با انسداد عروق و مشکلات دریچه ای قلب د ارند ، می تواند خطرناک باشد.
با لنز به سونا نروید
دکتر فیروزه رحیمی، جراح و متخصص چشم، فوق تخصص قرنیه و استاد د انشگاه علوم پزشکی تهران: سونا اگر خیلی خشک باشد ، می تواند باعث خشکی سطح بدن، همچنین چشم شود بنابراین افراد ی که دچار خشکی چشم هستند ممکن است با ورود به این محیط علائم خشکی چشم شان تشدید شود . به طور کلی گرما باعث خشکی چشم می شود اما اگر با رطوبت همراه شود کمتر چشم را اذیت می کند ؛ بنابراین سونای بخار انتخاب بهتری نسبت به سونای خشک است.
نکته مهم اینکه در این محیط ها به هیچ وجه نباید از لنزهای تماسی استفاد ه کرد زیرا حرارت می تواند باعث خراب شدن لنز شود . به طور کلی اصلا نباید با لنز تماسی وارد محیط استخر شد ؛ به خصوص لنزهای نرم که مقداری آب د ارند و می توانند به راحتی آب آلوده را به خود جذب کنند . جکوزی نیز مانند استخر به د لیل آلودگی های احتمالی که دارد ، می تواند خطر عفونت های چشمی را بالا ببرد ؛ به خصوص اینکه محیط آن کوچک است و افراد زیادی وارد آن می شوند . علاوه براین مواد ضد عفونی کننده موجود د ر آب می تواند باعث تحریکات چشمی شود .
جکوزی و خطر ناباروری در مردان
به گفته دکتر ناصر شخص سلیم، متخصص ارولوژی، یکی از عوامل محیطی موثر بر ناباروری؛ دماست. بالا رفتن د مای بدن و استفاد ه از هر چیزی که دمای بدن را بالا ببرد ، می تواند باعث نازایی شود . برای مثال مردانی که به طور مکرر از جکوزی استفاده می کنند بیشتر د ر خطر نازایی قرار دارند . د مای آلت تناسلی آقایان د ر حالت طبیعی باید حدود نیم تا یک درجه از حرارت بدن پایین تر باشد تا بتواند عملکرد اسپرم سازی را به صورت مناسب انجام د هد .
دکتر سید امیر محسن ضیائی، متخصص کلیه و استاد د انشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز معتقد است گرما به طور کلی می تواند روی باروری آقایان تاثیر منفی بگذارد به خصوص اگر مداوم و طولانی مدت باشد و فرد زمینه ای د ر رابطه با مشکلات باروری د اشته باشد . وی به آقایانی که د چار مشکلات باروری هستند توصیه می کند از قرار گرفتن طولانی مد ت د ر معرض گرما به خصوص د ر ناحیه تناسلی شان خود د اری کنند و به صورت مکرر از جکوزی استفاد ه نکنند .
گرمای زیاد واریس را تشدید می کند ؟
د کتر آزیتا صفارزاده، متخصص زنان و فوق تخصص نازایی و لاپاروسکوپی: گرما به اندازه ای که برای آقایان مضر است برای خانم ها خطر ندارد . با این حال استفاد ه از درجه حرارت بالا برای خانم ها نیز توصیه نمی شود . از این لحاظ که بالا رفتن دما معمولا باعث می شود رگ های پا درجه حرارت شان بالا برود و د رنتیجه در ناحیه تناسلی و د ر سطح پاها احتمال ایجاد واریس افزایش می یابد . این واریس ها حتی ممکن است د ر بارداری با خونریزی همراه شوند .
آیا جکوزی آلودگی بیشتری دارد ؟
دکتر ژانت سروش، متخصص بیماری های عفونی و تب دار: بیماری های بسیاری می توانند از طریق استخرها انتشار پیدا کنند . د رواقع انتقال بیماری از طریق شنا کردن در استخر بیشتر در آب های گرم اتفاق می افتد و میزان آلودگی ها در آب گرم بیشتر از آب خنک است، زیرا تاثیر مواد ضد عفونی کننده مانند کلر د ر آب گرم کاهش می یابد و میکروب ها در این شرایط سریع تر رشد می کنند . بنابراین د ر آب های گرم به خصوص جکوزی تعداد میکروب ها بیشتر و اثر کلر کمتر خواهد بود .
کدام سونا مناسب مزاج شماست؟
دکتر علیرضا عباسیان متخصص طب سنتی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران معتقد است شیوه استفاده از سونا و جکوزی به مزاج و طبع تان بستگی دارد و دو فرد متفاوت، هرگز نباید از شیوه مشابهی استفاده کنند .
در گذشته حمام ها طبقه بند ی خیلی خاصی د اشتند ؛ برای مثال د ر یک حمام تنظیف وجود د اشت که افراد هر ۷ تا ۱۰ روز یک بار برای یک و نیم تا دو ساعت از آن استفاد ه می کردند . این حمام شامل چهار خانه بود ازجمله خانه سرد و تر، خانه گرم و تر، خانه سرد و خشک و خانه گرم و خشک.
در واقع هر فرد ی باتوجه به مزاجی که د اشت به توصیه حکما از این حمام ها استفاد ه می کرد . همچنین حمام ها بنا بر درجه آب طبقه بند ی می شدند ازجمله حمام سرد ، بسیار سرد ، معتدل، گرم و بسیار گرم که مناسب ترین آنها حمام معتدل و تاحدود ی سرد است. حمام های گرم باعث تحلیل رفتن بدن، سست شدن اجزای بدن و بی حالی می شوند بنابراین استفاده زیاد از سونا و جکوزی به صلاح نیست.
به طور کلی افراد ی که رطوبت بدن شان خیلی بالاست یا کسانی که شب ها آب دهان شان روی بالش می ریزد یا کسانی که حافظه شان ضعیف است یا خیلی د چار نفخ می شوند بهتر است از سونای خشک استفاده کنند . اما کسانی که رطوبت بدن شان کم است و معمولا پوست شان سرد و خشک است یا د ر روابط سرد هستند و انرژی کمی د ارند بهتر است برای بازه های زمانی کوتاه از سونای مرطوب استفاد ه کنند .
به بدن تان شوک وارد نکنید
استفاد ه از حوضچه آب سرد بلافاصله بعد از سونا یا جکوزی می تواند فوق العاده خطرناک باشد و شوک شدید ی به کل بدن وارد کند . این در حالی است که افراد می توانند همان نشاطی که با پریدن د اخل حوضچه آب سرد پیدا می کنند را با زدن پا تا مچ در آب سرد برای سه د فعه بعد از سونا یا حمام به د ست آورند . د رواقع نقاط تحریک بدن د ر کف د ست و کف پا هم وجود د ارند و کافی است کف پای خود را د اخل آب یخ بگذارید تا همان نشاط را به د ست آورید.
